Test na Rozpoznanie Mordercy

Pogląd, że ludzie mogą rozpoznawać morderców z częstotliwością powyżej przeciętnej, od dawna intryguje psychologów, kryminologów i neurobiologów. Najnowsze badania, w szczególności z Uniwersytetu w Chicago, dostarczyły przekonujących dowodów, że ludzie mogą posiadać intuicyjną zdolność do wykrywania jednostek, które popełniły lub są zdolne do popełnienia zabójstwa. Prace te, prowadzone przez neurobiologa Jeana Decety’ego i współpracowników, w tym Ashly Sajous-Turner i Kenta Kiehl, wykorzystały neuroobrazowanie i badania behawioralne, aby odkryć, jak subtelne wskazówki — zarówno neurologiczne, jak i społeczne — umożliwiają takie identyfikacje. Ich badanie z 2019 roku, opublikowane na platformie Uniwersytetu w Chicago News, przeanalizowało skany mózgu ponad 800 osadzonych mężczyzn, stwierdzając, że sprawcy zabójstw wykazywali zmniejszoną ilość istoty szarej w regionach mózgu związanych z przetwarzaniem emocji, kontrolą zachowań i poznaniem społecznym, takich jak kora oczodołowo-czołowa i przednie płaty skroniowe. Te neurologiczne różnice mogą manifestować się jako wykrywalne sygnały behawioralne, umożliwiając obserwatorom wyczucie niebezpieczeństwa.

Badanie Uniwersytetu w Chicago jest godne uwagi ze względu na dużą próbę i rygorystyczną metodologię, wykluczając osoby z psychozą, urazami mózgu lub zaburzeniami psychicznymi, takimi jak schizofrenia, aby wyizolować cechy specyficzne dla zabójstw. Chociaż badacze ostrzegają, że ich odkrycia nie ustalają związku przyczynowo-skutkowego między zmniejszoną ilością istoty szarej a zachowaniami morderczymi, sugerują, że te różnice w mózgu mogą przyczyniać się do charakterystycznych profili behawioralnych, które ludzie intuicyjnie rozpoznają. Trwające badania Decety’ego i Kiehl śledzą osoby wysokiego ryzyka, aby ustalić, czy te regiony mózgu przewidują przyszłe zachowania agresywne, co może udoskonalić nasze zrozumienie, jak takie cechy są postrzegane.

Poza neuroobrazowaniem, inne badania zbadały, jak wskazówki psychologiczne i społeczne pomagają w rozpoznawaniu morderców. Na przykład badania nad seryjnymi mordercami, takie jak badanie z 2020 roku z Uniwersytetu w Calgary, wykorzystały analizę sekwencji behawioralnej, aby powiązać maltretowanie w dzieciństwie z konkretnymi zachowaniami na miejscu zbrodni, sugerując, że wczesne traumy kształtują obserwowalne wzorce w zachowaniach dorosłych. Te wzorce, takie jak nadmierne zabijanie lub okaleczanie, mogą nieświadomie sygnalizować niebezpieczeństwo dla innych. Podobnie, badanie Uniwersytetu Northwestern z 2017 roku wykazało, że sprawcy zabójstw domowych często wykazują zaburzenia poznawcze i słabą kontrolę emocji, cechy, które mogą manifestować się jako nieprzewidywalne lub impulsywne zachowania zauważalne dla osób w ich otoczeniu.

Zdolność do rozpoznawania morderców może również wynikać z psychologii ewolucyjnej. Ludzie rozwinęli mechanizmy wykrywania zagrożeń w środowiskach społecznych, szczególnie w gęsto zaludnionych obszarach miejskich, gdzie obcy mogą stanowić potencjalne ryzyko. Badanie z 2016 roku z Centrum Badań nad Przestępczością i Sprawiedliwością zauważyło, że seryjni mordercy często wybierają na cel grupy zmarginalizowane, takie jak bezdomni lub prostytutki, których śmierć może przyciągać mniej uwagi. Taki strategiczny wybór może odzwierciedlać wyrachowaną postawę, którą spostrzegawcze osoby mogą postrzegać jako drapieżną lub manipulacyjną.

Jednak badania te podkreślają ograniczenia. Rozpoznawanie morderców na podstawie intuicji lub wskazówek behawioralnych nie jest niezawodne, a fałszywe pozytywy mogą prowadzić do niesprawiedliwych osądów. Badacze z Uniwersytetu w Chicago podkreślają, że neuroobrazowanie nie może jeszcze identyfikować pojedynczych sprawców, a czynniki kulturowe lub kontekstowe mogą zniekształcać postrzeganie niebezpieczeństwa. Przyszłe badania mają na celu integrację danych psychologicznych, neurologicznych i socjologicznych, aby zwiększyć dokładność, potencjalnie informując o szkoleniach dla organów ścigania lub strategiach bezpieczeństwa publicznego. Na razie te odkrycia podkreślają złożoną interakcję między biologią, zachowaniem a ludzką intuicją w wykrywaniu jednego z najbardziej ekstremalnych zagrożeń społecznych.