Katili Tespit Etme Testi

İnsanların katilleri ortalamadan daha yüksek bir sıklıkta tespit edebileceği fikri, uzun süredir psikologlar, kriminologlar ve nörobilimciler için ilgi çekici olmuştur. Özellikle Chicago Üniversitesi'nden yapılan son araştırmalar, insanların cinayet işlemiş veya işleyebilecek bireyleri tespit etme konusunda sezgisel bir kapasiteye sahip olabileceğine dair ikna edici kanıtlar sunmuştur. Nörobilimci Jean Decety ve Ashly Sajous-Turner ile Kent Kiehl gibi işbirlikçilerin öncülük ettiği bu çalışma, hem nörolojik hem de sosyal ipuçlarının bu tür tanımlamaları nasıl mümkün kıldığını ortaya çıkarmak için nörogörüntüleme ve davranışsal çalışmaları kullanmıştır. 2019 yılında Chicago Üniversitesi Haber platformunda yayınlanan çalışmaları, 800'den fazla hapisteki erkeğin beyin taramalarını analiz ederek, cinayet suçlularının duygusal işleme, davranış kontrolü ve sosyal bilişle bağlantılı beyin bölgelerinde, örneğin orbitofrontal korteks ve anterior temporal loblarda, daha az gri madde sergilediğini bulmuştur. Bu nörolojik farklılıklar, gözlemcilerin tehlikeyi hissetmesini sağlayan tespit edilebilir davranışsal sinyaller olarak ortaya çıkabilir.

Chicago Üniversitesi çalışması, büyük örneklem büyüklüğü ve titiz metodolojisiyle dikkat çeker; psikoz, beyin hasarları veya şizofreni gibi psikiyatrik bozuklukları olan bireyleri hariç tutarak cinayete özgü özellikleri izole etmiştir. Araştırmacılar, bulgularının azalmış gri madde ile cinayet davranışı arasında nedensel bir bağlantı kurmadığını belirtse de, bu beyin farklılıklarının insanların sezgisel olarak tanıdığı farklı davranışsal profillere katkıda bulunabileceğini öne sürmektedirler. Decety ve Kiehl'in devam eden araştırmaları, yüksek riskli bireyleri izleyerek bu beyin bölgelerinin gelecekteki şiddet davranışlarını tahmin edip etmediğini belirlemeye çalışmakta, böylece bu özelliklerin nasıl algılandığına dair anlayışımızı potansiyel olarak geliştirmektedir.

Nörogörüntülemenin ötesinde, diğer çalışmalar, psikolojik ve sosyal ipuçlarının katilleri tanımlamada nasıl yardımcı olduğunu incelemiştir. Örneğin, seri katiller üzerine yapılan ve 2020 yılında Calgary Üniversitesi'nden yayınlanan bir çalışma, çocukluk çağındaki istismarı belirli suç mahalli davranışlarıyla ilişkilendirmek için Davranış Sıralı Analizi kullanmış, erken travmanın yetişkin davranışlarında gözlemlenebilir kalıplar oluşturduğunu öne sürmüştür. Bu kalıplar, örneğin aşırı öldürme veya mutilasyon gibi, diğerlerine bilinçsizce tehlike sinyali verebilir. Benzer şekilde, 2017 yılında Northwestern Üniversitesi'nden yapılan bir çalışma, aile içi cinayet suçlularının sıklıkla bilişsel bozukluklar ve zayıf duygusal kontrol sergilediğini bulmuş, bu özellikler etraflarındakiler tarafından fark edilebilir düzensiz veya dürtüsel davranışlar olarak ortaya çıkabilir.

Katilleri tanımlama yeteneği, evrimsel psikolojiden de kaynaklanabilir. İnsanlar, özellikle yoğun kentsel ortamlarda, yabancılar potansiyel riskler oluşturduğunda, sosyal çevrelerde tehditleri tespit etme mekanizmaları geliştirmiştir. 2016 yılında Suç ve Adalet Çalışmaları Merkezi'nden yapılan bir çalışma, seri katillerin genellikle evsizler veya fahişeler gibi marjinal grupları hedef aldığını, bu ölümlerin daha az dikkat çekebileceğini belirtmiştir. Bu stratejik seçim, gözlemci bireylerin yırtıcı veya manipülatif olarak algılayabileceği hesaplanmış bir tavrı yansıtabilir.

Ancak bu çalışmalar, sınırlamaları da vurgulamaktadır. Sezgi veya davranışsal ipuçlarına dayanarak katilleri tanımlamak kusursuz değildir ve yanlış pozitifler adaletsiz yargılara yol açabilir. Chicago Üniversitesi araştırmacıları, beyin görüntülemenin henüz bireysel suçluları tanımlayamayacağını ve kültürel veya bağlamsal faktörlerin tehlike algısını çarpıtabileceğini vurgulamaktadır. Gelecekteki araştırmalar, doğruluk oranını artırmak için psikolojik, nörolojik ve sosyolojik verileri entegre etmeyi hedeflemekte, potansiyel olarak kolluk kuvvetleri eğitimini veya kamu güvenliği stratejilerini bilgilendirebilir. Şimdilik, bu bulgular, biyoloji, davranış ve insan sezgisi arasındaki karmaşık etkileşimi, toplumun en aşırı tehditlerinden birini tespit etmede vurgulamaktadır.